Projekt finansowany przez Narodowe Centrum Nauki

Projekt nr. 2016/21/B/NZ5/01397

Czas realizacji: 2017-2021

Tytuł projektu: Molekularne mechanizmy aktywacji komórek śródbłonka mięśnia sercowego przez autoreaktywne limfocyty T CD4⁺ oraz zapalne komórki mieloidalne.

Kierownik projektu: dr hab. Przemysław Błyszczuk

Streszczenie: Zapalenie mięśnia sercowego jest najczęstszą przyczyną patologicznego nagromadzenia tkanki łącznej w śródsierdziu, czyli tak zwanego zwłóknienia powodującego kardiomiopatię oraz niewydolność serca. Badania na modelach zwierzęcych, wsparte obserwacjami klinicznymi, pokazują, że limfocyty T CD4⁺ rozpoznające antygeny specyficzne dla mięśnia sercowego są odpowiedzialne za występowanie stanu zapalnego. W rozwiniętym stanie zapalnym to jednak przede wszystkim komórki mieloidalne, a nie limfocyty, stanowią główną frakcję komórek naciekowych. Dotychczasowa wiedza z pozwala stwierdzić, że aktywacja komórek śródbłonka jest kluczowym krokiem w trakcie rozwoju lokalnego stanu zapalnego. Mechanizmy aktywacji komórek śródbłonka mięśnia sercowego przez autoreaktywne limfocyty T CD4⁺ pozostają jednak nieznane. W trakcie odpowiedzi swoistej, limfocyty T CD4⁺ wydzielają liczne cytokiny prozapalne, w tym TNF-alfa, o której wiadomo, że powoduje aktywacje komórek śródbłonka. Limfocyty T CD4⁺ oprócz cytokin wydzielają również mikrofragmenty błonowe, które także mogą stanowić czynnik zapalny biorący udział w oddziaływaniach z komórkami śródbłonka. Przedstawiony projekt zakłada dwa główne cele badawcze. Pierwszym celem jest zrozumienie molekularnych mechanizmów, dzięki którym limfocyty T CD4⁺, pochodzące z nich mikrofragmenty błonowe oraz zapalne komórki mieloidalne powodują patofizjologiczne zmiany w komórkach śródbłonka. Drugim celem jest zbadanie roli cytokiny TNF-alfa wydzielanej przez limfocyty T oraz komórki mieloidalne (przy użyciu odpowiednich myszy Cre-lox, nieprodukujących TNF-alfa w różnych liniach komórkowych) podczas indukcji i rozwoju zapalenia w mysim modelu eksperymentalnego autoimmunologicznego zapalenia mięśnia sercowego.

Proponowany mechanizm aktywacji komórek śródbłonka przez autoreaktywne limfocyty T CD4⁺ w mysim modelu eksperymentalnego autoimmunologicznego zapalenia mięśnia sercowego.

Wykonawcy projektu:

  dr hab. Przemysław Błyszczuk  (kierownik projektu)
 

dr Marcin Czepiel (Post-doc)

mgr Filip Rolski (doktorant)

mgr inż. Anna Gruca (pomoc techniczna)

mgr inż. Julia Cięciwa (pomoc techniczna)

Administracja projektu Dział Nauki UJ-CM:

mgr  Joanna Machejek

mgr  Dorota Ramotowska

Publikacje:

1. Błyszczuk P (2019) Myocarditis in Humans and in Experimental Animal Models Front Cardiovasc Med. May 16;6:64
2. Rolski F, Błyszczuk P. (2020) Complexity of TNF-α Signaling in Heart Disease J Clin Med. Oct 12;9(10)